COVİD-19 “Bana yaklaşma” kime yaklaşırsan yaklaş! – Seçil Yağmur Muti

Tüm bunlar doğrultusunda, çalışmak zorunda olan işçilere ‘ücretli izin’ , evini geçindirmekte zorlanan herkese sorgusuz sualsız nakit para desteği en aciliyetli çözümdür. Bugün devletin bu kesimlere yaptığı en elle tutulur çözümü ise ‘maske tak”. İstihdamın devam etmesinden yana olduklarını her röportajda belirten AKP hükümetine söylüyoruz; milyonlarca insanın can güvenliğini tehlikeye atmakla, sermayeyi sarıp sarmalayıp halkı, kadını, genci, çocuğu pandemiyle başbaşa bırakmakla bu salgının önüne geçemezsiniz!

Pandemi nedeniyle birçok iş yerinin geçici süre ile kapanmasının ardından ekonomik krizin daha çok arttığı bir döneme girdik. Bu krizden en çok etkilenenler arasında yine kadınlar var. Verilere göre sadece Mart ayında 29 kadın katledildi. ”Evde kal” çağrısı 11 Mart’a yapıldı ve 11 Mart’tan 31 Mart’a kadar olan süreçte 21 kadın öldürüldü. Korana virüsü ile kadın şiddeti ve cinayetleri görünmez hale getirildi. Ölen kadınların çoğu büyük çoğunlukta olduğu gibi evlerinde katledildi.
Ekonomik kriz, savaş ve bugün de şahit olduğumuz salgın hastalıklar gibi tüm toplumu etkileyen bu süreçlerde her zaman kadın ve çocuklar güvencesizleştirilip, tali konumda bırakılır. Kriz koşullarında eğer işten atılan erkekse kendini maddi anlamda yükümlü hissetmesi erkekliğini ve şiddeti de artırır, bu nedenle kadınlar bi’ sebeple daha şiddetle başbaşa kalır. Böylesi süreçler için kadınlara ayrı bir ekonomik destek sunulmalı, ev içindeki şiddettin önüne geçilmelidir.

Erdoğan salgının ilk patlak verdiği 11 Mart tarihinden 1 hafta sonra yapıtığı açıklamada ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ adını verdiği, ekonomiye dair alınan kararlarla birlikte 100 milyar TL’lik tedbir paketini açıklamıştı. Paket kapsamında halk ve kadın nezdinde hiçbir maddeye rastlanmazken, tedbirin tamamen sermayeyi korumaya, çelişkilerle ve ‘günü kurtarmaya’ dönük bir açıklama olduğu aşikardır. Açıklanan tedbirlerse şu şekilde;

1- Perakende, AVM, Demir-Çelik, Otomotiv, Lojistik-Ulaşım, Sinema-Tiyatro, Konaklama, Yiyecek-İçecek, Tekstil-Konfeksiyon ve Etkinlik-Organizasyon sektörlerinin Muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemeleri altışar ay ertelenecektir.
2- Konaklama vergisini Kasım ayına kadar uygulanmayacaktır.
3- Otel kiramalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemeleri Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için 6 ay süreyle ertelenmiştir.
4- İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranı yüzde 18’den yüzde 1’e indirilecektir.
5- COVİD-19 salgınıyla ilgili tedbirlerden etkilendiğinden nakit akışı bozulan firmaların, bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemeleri asgari 3 ay öteleyenek ve gerektiğinde bunlara ilave finansman desteği sağlanacaktır.
6- İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçıya stok finansman desteği verilecektir.
7- Bu dönemde işlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf sanatkarların Halkbank’a olan kredi borçlarının, Nisan, Mayıs ve Haziran anapara ve faiz ödemeleri 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecektir.
8- Kredi Garanti Fonu limitini 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartılacak, kredilerde önceliği gelişmelerden olumsuz etkilendiği likidite ihtiyacı oluşan ve teminat açığı bulunan firmalar ile KOBİ’lere verilecektir.
9- Vatandaşlarımız için uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketlerinin devreye alınması teşvik edilecektir.
10- 500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirilebilir miktar yüzde 80’den yüzde 90’a çıkartılacak, asgari peşinatı yüzde 10’a düşürülecektir.
11- Virüsün yayılmasına karşı alınan tedbirlerin etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların kredi siciline “mücbir sebep” notu düşülmesi sağlanacaktır.
12-Asgari ücret desteği devam ettirilecektir.
13- Mevzuatımızdaki esnek ve uzaktan çalışma modellerinin daha etkin hale getirilmesi temin edilecektir.
14- Kısa Çalışma Ödeneğini devreye alacak, bundan faydalanmak için gereken süreçler kolaylaştırılacak ve hızlandırılacak, böylece faaliyetlerine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verilirken, işverenlerin de maliyeti azaltılmış olunacaktır.
15-En düşük emekli maaşı 1500 liraya yükselecektir.
16- Emeklilerin bayram ikramiyesi Nisan ayı başında ödenecektir. Yine emeklilerin maaş promosyon ödemelerinin de, şubelere gitmelerine gerek kalmaksızın, doğrudan hesaplarına yatırılması sağlanacaktır.
17- Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığın belirlediği kriterlere göre ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayrılacaktır.
18- İstihdamdaki sürekliliği temin etmek amacı ile 2 aylık telafi çalışma süresi 4 aya çıkartılacaktır.
19- Tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılar için, sosyal hizmet ve evde sağlık hizmetlerinden oluşan periyodik takip programı devreye alınacaktır.

Berat Albayrak ise 7 Nisan’da sosyal medya aracılığıyla yaptığı ekonomik değerlendirmede de 8 maddelik bir açıklama yayınladı. “Sanayicimizi, esnafımızı, KOBİ’lerimizi korumak adına gerekli tüm tedbirleri alıyoruz. Vatandaşlarımızın gelirini güvence altına alma ve kayıplarını telafi etmek için neler yapabiliriz, bu manada canla başla çalışıyoruz.” diyen Ekonomi Bakanı’nın açıklamaları şöyle;

1-Bu kapsamda dar gelirli 2.1 milyon aile için 1000 lira yardım yapacağımızı açıklamıştık. Yeni çalışmamız neticesinde bu süreçten etkilenen yaklaşık 2.3 milyon aileye daha bu yardımı yapacağız. Toplam 4.4 milyon ailemize nakdi yardım sağlamış olacağız.
2-Esnafımız için mücbir sebep kapsamına giren firmalarımızı ve KOBİ’lerimiz için vergi ve SGK ödemelerini ertelemiştik. Ayrıca dükkanını kapatan veya işleri yavaşlayan esnafımıza kısa Çalışma Ödeneği sağlayacağımızı belirtmiş, esnafımızın yanında çalışanların maaşlarının büyük kısmını ödeyeceğimizi ifade etmiştik.
3-Bu süreç, Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvuran esnafımızın yanında kısa çalışma ödeneğine başvuramayan esnafımız içinde ücretsiz izne çıkarılan vatandaşlarımız oldu. Onlar için de maaş desteğini başlatacağız.
4-Ayrıca Halkbank aracılığıyla hazine destekli düşük maliyetli esnaf destek finansmanı devreye girdi. Pazartesi itibariyle 180 bine yakın esnafımız bu destek için, yaklaşık 46 bin esnafımız da paraf ticari kartı için başvurdu.
5-Şu ana kadar 55 binden fazla esnafımıza -ki bunun 48 bini ilk defa bu destekten faydalanacak olan esnafımız olacak- 25 bin lira finansman sağlandı, dün itibariyle. Bunun yanında 30 binden fazla esnafımıza da 25 bin lira limitli ticari kart sağlandı.
6-Bu vesileyle dün itibariyle toplamda 2 milyar liradan fazla finansman desteğini de esnafımıza kullandırmış olduk. Yine KOBİ’lerimiz için KGF aracılıyla İşe Devam Desteği’ni devreye almıştık. Dün itibariyle yaklaşık 51 bin 650 firmamız işe devam desteğine başvurdu. Pazartesi itibariyle 23 bin firmaya 20 milyar liralık bir tahsiste bulunduk.
7-Bu firmaların yüzde 96’sını KOBİ’lerimiz oluşturdu. Dün itibariyle 2.8 milyar liralık finansman, KOBİ’lerimizin hesaplarına geçti. 5 bin lira altında geliri olan vatandaşlarımız için 10 bin liraya kadar çok düşük maliyetli temel ihtiyaç desteği devreye alındı.
8-Bu manada dün itibariyle 3.7 milyon vatandaşımız başvuruda bulundu. Bu kapsamda da ödemelere bu hafta itibariyle başlıyoruz.

Tüm bu açıklamaların yanında 3 ay süreyle işten çıkarılmalar yasaklanıp, işsiz kalanlara günlük 39 TL ödeme yapılacağı ek kararla yasalaştırıldı. Fakat ertelenen krediler, erkene çekilen promosyonlar salgın sonrasında halkın bütçesini zorlayacağı, işsizlik maaşına başvurunun ve İşKur önünde bekleyişlerin aynı oranda %60 arttığı halka bu yardımların ulaşmadığı veyahutta ulaşanlara yetersiz geldiği apaçık. ”Evde kal” çağrısı, ev içindeki harcamaları (elektrik,mutfak,su,dağalgaz vs.) da haliyle etkiledi ve bununa karşılık devlet tarafından yapılan önlemlerde ‘üç ay’ ertelemeli ihtiyaç kredisi. 3 ayın sonunda bu kredinin ödenebileceği bir desteğin açıklaması yok!

Ve bugüne kadar yapılan ekonomik açıklamalarda kadın özelinde hiçbir çalışma bulunmamakta. IBAN ve SMS yoluyla devlet, 1 milyar 61 milyon TL para topladı. Halkın cebinden toplanan yardımların belirli bir kısmıyla kadın ve çocukların kişisel ihtiyaçları karşılanmalı, bununla birlikte yine belirli bir miktarı nakit olarak verilmelidir. Salgın nedeniyle birçok çalışanın işlerinden çıkarmalar bir yana çalışmak zorunda bırakılan da birçok işçi bulunmakta. Erdoğan ek genelgeyle 18-20 yaş arasındaki gençlerin sokağa çıkma yasağını esnetti ve bu kararıyla birlikte ‘ucuz iş gücünü’ sömürmeye devam dedi. Son alınan kararla 48 saat boyunca 30 Büyükşehir ve Zonguldak’ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi fakat yasağın iki saat önce açıklanmasından kaynaklı halkın endişesi arttı. Evine yiyecek almak için kendini sokağa atttı. Diğer yandan yasağın hafta sonuna yani tatil gününe denk getirilmesi de yine işçi sınıfının bir şekilde artı-değeri üretmek zorunda olduğunu gösterdi.

Tüm bunlar doğrultusunda, çalışmak zorunda olan işçilere ‘ücretli izin’ , evini geçindirmekte zorlanan herkese sorgusuz sualsız nakit para desteği en aciliyetli çözümdür. Bugün devletin bu kesimlere yaptığı en elle tutulur çözümü ise ‘maske tak”. İstihdamın devam etmesinden yana olduklarını her röportajda belirten AKP hükümetine söylüyoruz; milyonlarca insanın can güvenliğini tehlikeye atmakla, sermayeyi sarıp sarmalayıp halkı, kadını, genci, çocuğu pandemiyle başbaşa bırakmakla bu salgının önüne geçemezsiniz!

Eşit koşullarda tam güvenlikli yaşamak istiyoruz!